DOSTOYEVSKİ
Roman, hikaye, öykü ve masallarda, her bir karakter bir zihin dünyası, ayrı bir arşiv gerektirmektedir. Her bir karakterin sevinci, hüznü, sorunlar karşısındaki tavrı, çözüm üretme tarzı ve tahammülleri birbirinden farklı olacaktır. Dostoyevskinin kitabı, sefilleri okumaya başladığımda ilk 70 sayfadaki farklı hayat hikâyelerine sahip bütün kişilerin kafası, düşünme tarzı, olayları çözümlemeleri aynıydı. Romanda zevksizliğe vardıran bu durum, sezgisel gücümüzü şımartacak derecede açıktı.En basit akıllı olmaya yakışacak bir adamın filozofluğu ile toy delikanlının filozofluğu aynı. Yazar bütün karakterlerin yerine aynı arşivden düşünerek filozofça konuşuyor. Sadece konuşulan hayat hikâyeleri başka. Böyle olmamalı. Okuyucu hikâyede yazarı değil ayrı karakterleri bulabilmeli. Yazarın arşivleri ve hayal gücü bunu başarabilmelidir. Kendini tanımaktan ve çözümlemekten aciz -olmanın sonucu yaşanması zorunlu- hayat hikâyelerinin sahiplerine, kendilerini bilgece anlattırır ve çözümlettirirse yazar, bu çelişkiyi izah edemez.
Başkalarının yerine hep kendini konuşacaksa yazar sadece kendi zanlarıyla kendini yaşar ve anlatır. Oysa zan değil hayal kurgulanmalı. Dili dönmeyen aciz bir adamı bülbül gibi şakıtmak asla yeni bir karakter icat etmek değildir. Sadece dilini bilmediği insanların haline bakıp tercümanlık yapmaktır.
Sarhoşken mi yazmış, aklı kumarda mı takılıymış; "bana ne kardeşim, bu saatten sonra sarhoş kahrı çekemem" deyip elinden kitabı mı bırakırsın yoksa votka koklamaya devam mı edersin derseniz ben evi havalandırmaktan ve bu kokmuş kitabı bir daha açmamaktan yanayım.